World Wide Web (WWW)
Last updated
Last updated
Herkese Selam ! sizlere bu yazımızda herkes tarafından bilinen bir WWW teriminden ve bu terimin detaylarından bahsedeceğiz. Yazımızın İçeriğinden kısaca bahsetmek gerekirse; WWW Nedir?, Bir Web Site Yapısı, Web Teknolojilerin Gelişimi, Web Standartları, Web API'ları, Web Güvenliği olarak sıralayabiliriz. İyi okumalar :)
Günlük hayatımızda aslında sık sık duymaktayız bu kelimeyi. World Wide Web yani kısaca ve herkesin bildiği bir şekilde WWW. Peki nedir bu WWW ? 1989'da CERN'de geliştirilen ve 1991'de halka açılan WWW Tim Berners-Lee tarafından ortaya çıkarılmıştır. Kendisi ileriki başlıkta da bahsedeceğimiz W3C tarafından standartları belirlemektedir. Amacı HTML (Hyper Text Markup Language) formatındaki içeriklere bir HTTP (Hyper-Text Transfer Protocol) yardımıyla erişim sağlar.
WWW'nin temel unsurları arasında HTML, HTTP, URL, web tarayıcıları ve web sunucuları bulunur. Bu unsurlar, kullanıcıların web üzerindeki kaynaklara erişimini ve bu kaynaklar arasında etkileşimi sağlar. Bunlardan kısaca bahsetmek gerekirsek HTTP (HyperText Transfer Protocol), web tarayıcıları ve sunucuları arasında veri alışverişi sağlayan protokoldür.
URL (Uniform Resource Locator), internet üzerindeki kaynakların adresidir. Her web sayfası veya dosya benzersiz bir URL ile tanımlanır.
Web Tarayıcıları, kullanıcıların web üzerindeki kaynaklara erişmesini sağlayan yazılımlardır. Popüler web tarayıcıları arasında Google Chrome, Mozilla Firefox, Microsoft Edge ve Safari bulunur.
Web Sunucular, web tarayıcılarının isteklerine yanıt veren ve istenen web sayfasını veya dosyayı tarayıcıya gönderen sunuculardır.
WWW'nin çalışma prensibi, bu temel unsurların bir araya gelmesiyle gerçekleşir. Kullanıcı, bir web tarayıcısı kullanarak bir URL girer veya bir bağlantıya tıklar. Bu istek, bir web sunucusuna iletilir ve sunucu, istenen web sayfasını veya dosyayı HTTP üzerinden tarayıcıya gönderir. Web sayfaları arasındaki bağlantılar, kullanıcıların bir sayfadan diğerine kolayca geçiş yapmasına olanak tanır. WWW, bilgi paylaşımı, eğitim, iletişim ve e-ticaret gibi birçok alanda geniş bir yelpazede kullanım sağlamaktadır.
Bir web sitesi Statik ve Dinamik tabanlı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Statik web siteleri temel yapıdan oluşmaktadır. Genel olarak düz HTML - CSS yazılarak kullanılır. Herhangi bir veri tabanı gibi gelişmiş sistemler bulunmamaktadır. Çoğunlukla tek sayfadan oluşan ya da sonradan bir güncelleme yapılmayacak durumlarda statik yapı kullanılır. Dinamik yapıda ise durum gelişmişidir. Daha işlevsel bir sistem kurmak için bu yapı kullanılmaktadır. Dinamik yapıda HTML - CSS ile beraber JavaScript gibi sunucu tarafı kodlama dilleri kullanılır.
Statik yapıda temel sistemler kullanılırken dinamik yapıda gelişmiş sistemler kullanılır.
Statik siteler tek yönlü çalışma sistemine sahipken dinamik siteler çift yönle çalışmaktadır.
Performans olarak statik sistem daha hızlıdır.
Dinamik yapıda içerik değişiklikleri zordur ama statik yapıda küçük çaplı olduğundan daha kolaydır.
Gibi Örnekler verilebilir.
HTML dili ilk olarak 1991 yılında Tim Berners-Lee tarafından geliştirildi. İlk sürüm basit etiketlere sahipti. Ardından 1995 yılında HTML 2.0 standardı belirlendi ve temel etiketler tamamlandı. Yine aynı yılda Brendan Eich, JavaScript'i geliştirildi. 1996 yılında ise JavaScript olarak adlandırılarak piyasaya sunuldu ve aynı yılda CSS1 standardı yayımlandı. 1997 yılında ise HTML 3.2 ve 4.0 sürümleri yayımlandı. Bu yeni sürüm ile form elemanları, betimleme etiketleri ve stil öğeleri eklendi. 1998 yılında ise CSS2 standardı tanıtıldı. Medya türleri, z-indeks, ve pozisyonlandırma gibi yeni özellikler eklendi. 1999 Yılında ise CSS2.1 üzerinde çalışmalar başladı, HTML 4.01 sürümü çıktı ve bu sayede CSS ve JS ile etkileşimi arttır son olarka da JavaScript'in bugünkü temel yapısının çoğu bu sürümde belirlendi. Ardından 2000 yıllardan sonra Modern HTML CSS ve JS yapısına kalıcı olarak geçildi.
Bu üç teknolojinin evrimi, web'in kullanıcı deneyimini büyük ölçüde geliştirmiş ve modern web uygulamalarının temelini oluşturmuştur.
Daha fazla bilgi için Front-end Teknolojileri yazımızı okuyabilirsiniz.
Web standartları, internet üzerinde içerik oluşturma ve sunma süreçlerinde kullanılan belirli kurallar diyebiliriz. Burdaki amaç herkesin tek bir düzende içerik oluşturmasıdır. Bu standartlar, web sayfalarının uyumlu, erişilebilir, güvenilir ve sürdürülebilir olmasını sağlar. Web standartları, W3C (World Wide Web Consortium) tarafından belirlenmektedir.
Uyumluluk : Burdaki en büyük amaçlardan birisi olan uyumluluk, herkesin tek düzende ve tek mantıkta yazması için çok önemlidir.
Erişilebilirlik : Standartlara uygun olarak geliştirilen web siteleri herkes tarafından kullanılabilir olmaktadır. Bu sayede herkes rahatlıkla siteyi anlayabilir.
Güvenlik : Web standartlarına uygun olarak tasarlanmış ve kodlanmış siteler, güvenlik açıklarını en aza indirir.
Gelecek Geçerliliği : Standartlara uygun bir şekilde kodlanmış siteler, gelecekteki teknolojik değişikliklere daha kolay adapte olabilir.
Sonuç olarak, web standartlarına uyulması web sitelerinin kullanıcı deneyimini artırır, erişilebilirliğini geliştirir, güvenliği sağlar ve gelecek teknoloji değişikliklerine uyum sağlar. Bu nedenlerle, web geliştiricileri ve tasarımcıları web standartlarına uyum konusunda dikkatli olmalı ve bu standartları takip etmelidirler.
Açılımı Application Programming Interface olan API, Uygulama Programlama Arabirimi anlamına gelir. API iki ayrı bileşenin iletişim kurması işlemidir. Bir bilgisayar programının veya bir uygulamanın, diğer bir yazılımın işlevselliğine veya verilerine erişmesini sağlayan bir arayüzdür. Hava durumu örnek verilebilir. Uygulama, hava durumu verilerine erişim sağlar, böylece uygulamalar hava durumu bilgilerini kullanıcılarına sunabilir.
Web sunucusu ile web tarayıcısı arasındaki iletişim kurma işlemidir. Web API'ler genellikle HTTP protokolü üzerinden iletişim kurar ve genellikle JSON veya XML gibi veri formatlarını kullanarak bilgi alışverişi yaparlar. Tüm web hizmetleri birer API'dir ancak tüm API'ler web hizmeti değildir. Örneğin bir web sitesinde karşınıza giriş yap ekranı çıkacaktır. Kullanıcı adı ve şifre işleminin doğru olup olmadığı frontend tarafından yollanılan verilerin kontrol işlemi bir Web API ile gerçekleşmektedir.
Web güvenliği ve gizliliği, internet üzerindeki kullanıcıların bilgilerinin korunması ve çeşitli tehditlere karşı savunulmasıyla ilgili kavramları ifade eder.Web güvenliğinin sağlanması için güvenlik duvarları, şifreleme protokolleri (SSL/TLS), güvenlik açıklarının düzeltilmesi ve güvenlik testleri gibi önlemler alınır. Bir önemli etken ise HTTP (Hypertext Transfer Protocol) ve HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure)'dir. HTTP, web tarayıcıları ve sunucular arasında bilgi alışverişini sağlayan bir iletişim protokolüdür. Ancak, HTTP üzerinden iletilen veriler şifrelenmez, bu da iletişimin güvenli olmadığı anlamına gelir ancak HTTPS güvenli iletişim için SSL (Secure Sockets Layer) veya TLS (Transport Layer Security) protokollerini kullanarak iletişimi şifreler.
Daha fazla bilgi için HTTP/HTTPS yazımızı okuyabilirsiniz.
Evet bu yazımız bu kadardı. Umarım yazımı beğenmişsinizdir. İyi çalışmalar :)
